เคยสงสัยไหมครับ ว่าทำไมผ้าเต็นท์กลางแจ้งบางผืนถึงกรอบและขาดง่ายในไม่กี่ปี แต่บางผืนกลับทนแดดทนฝนได้นานกว่ามาก ความลับไม่ได้อยู่ที่ความหนา แต่อยู่ที่ “ชนิด” ของเส้นใยที่นำมาทำต่างหาก โดยเฉพาะเมื่อต้องเจอกับแสงแดดตัวร้ายทุกวี่ทุกวัน
วันนี้เราจะมาคุยเรื่องนี้กันแบบง่ายๆ ว่าระหว่างเส้นใยยอดนิยมอย่าง “ไนลอน” กับ “โพลีเอสเตอร์” ใครจะทนทานกว่ากัน
เรื่องนี้สำคัญกว่าที่คิด เพราะมันเกี่ยวกับความทนทานของข้าวของที่เราใช้ และยังโยงไปถึงเรื่องความปลอดภัยได้อีกด้วย แล้วผ้าชนิดไหนกันแน่ ที่จะทนแดดได้ดีกว่ากัน?
1. ยกแรก: ทดสอบ “ความแข็งแรง”
ถ้าว่ากันเรื่องความแข็งแรงเมื่อต้องยืนสู้แดดทุกวัน ข้อมูลชี้ชัดว่า “ไนลอน” (ทั้งชนิด Nylon 6 และ Nylon 6/6) จะอ่อนแอกว่าอย่างเห็นได้ชัดครับ ลองนึกภาพเชือกไนลอนที่ตากแดดไว้นานๆ สิครับ มันจะเริ่มเปื่อยและขาดง่ายขึ้น
งานวิจัยบางชิ้นบอกว่า ไนลอนที่ไม่ผ่านการเคลือบสารกันแดด อาจสูญเสียความแข็งแรงไปมากถึง 85% เลยทีเดียว ในขณะที่ “โพลีเอสเตอร์” กลับทำได้ดีกว่ามาก มันทนทานต่อรังสียูวีในแสงแดดได้ดีโดยธรรมชาติ ทำให้ความแข็งแรงลดลงน้อยกว่าอย่างเห็นได้ชัด แต่ความแข็งแรงอย่างเดียวคงไม่พอ ความสวยงามของสีสันก็สำคัญไม่แพ้กัน แล้วเรื่องสีสันล่ะ ใครจะซีดก่อน?
2. ยกที่สอง: ประชัน “ความสดของสี”
ในเรื่องของความคงทนของสี ผู้ชนะก็ยังคงเป็น “โพลีเอสเตอร์” อีกครั้งครับ แสงแดดไม่เพียงทำลายความแข็งแรง แต่ยังทำลายโมเลกุลของสีในเส้นใย ทำให้สีซีดจางลง ซึ่งไนลอนจะเกิดปัญหานี้ได้ง่ายและเร็วกว่า เสื้อผ้าหรืออุปกรณ์ที่ทำจากไนลอนจึงมักจะดูเก่าเร็วกว่าเมื่อใช้งานกลางแจ้งเป็นประจำ
ในทางกลับกัน โพลีเอสเตอร์มีความสามารถในการ “อุ้มสี” ไว้ได้ดีกว่า ทำให้สีสันสดใสทนนานกว่ามาก ความแตกต่างที่ชัดเจนทั้งสองข้อนี้ มีที่มาจากโครงสร้างภายในที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า
3. มองให้ลึกถึงข้างใน: “โครงสร้างเคมี”
หากเรามองลึกลงไปในระดับโมเลกุล จะเข้าใจได้ทันทีครับว่าทำไมผลลัพธ์ถึงต่างกัน รังสียูวีในแสงแดดก็เหมือนกรรไกรเล็กๆ ที่คอยตัดสายโซ่เคมีในเส้นใยให้ขาดออกจากกัน ซึ่งโครงสร้างทางเคมีของ “ไนลอน” นั้นมีจุดอ่อนไหวต่อ “กรรไกร” นี้มากกว่า ทำให้มันถูกทำลายได้ง่าย เกิดการเสื่อมสภาพที่เรียกว่า ออกซิเดชัน (Oxidation) ได้เร็ว ส่วน “โพลีเอสเตอร์” มีโครงสร้างที่เสถียรกว่า ทนทานต่อการโจมตีของรังสียูวีได้ดีกว่ามาก
แต่อย่างนี้ก็ไม่ได้หมายความว่าไนลอนจะหมดหนทางสู้แดดไปเสียทีเดียวนะครับ…วิทยาศาสตร์มีทางออกเสมอ
4. อาวุธเสริม: “การเคลือบผิว” คือคำตอบ
เมื่อรู้ว่าไนลอนแพ้แดด นักวิทยาศาสตร์จึงคิดค้น "เกราะป้องกัน" ขึ้นมา นั่นคือการเคลือบผิวด้วยสารพิเศษอย่าง โพลียูรีเทน หรือที่เราเรียกสั้นๆ ว่า พียู (PU) การเคลือบนี้ทำหน้าที่เหมือนครีมกันแดดสำหรับเนื้อผ้า ช่วยสะท้อนและดูดซับรังสียูวีก่อนที่จะไปถึงตัวเส้นใยไนลอน
ผลลัพธ์น่าทึ่งมากครับ ไนลอนที่เคยสูญเสียความแข็งแรงไปกว่า 85% เมื่อนำมาเคลือบผิว อาจสูญเสียความแข็งแรงลดลงเหลือไม่ถึง 50% เลยก็ได้
ดังนั้น การรู้จักเลือกใช้วัสดุให้เหมาะสมกับงาน จึงเป็นหัวใจสำคัญที่สุด
เลือกให้ถูก ใช้ให้ทน
สรุปง่ายๆ คือ หากต้องเลือกซื้ออุปกรณ์สำหรับใช้งานกลางแจ้งที่ต้องเจอแดดจัดๆ เป็นเวลานาน เช่น ผ้าใบคลุมรถ ผ้าเต็นท์ หรือเป้เดินทาง “โพลีเอสเตอร์” มักจะเป็นตัวเลือกที่ทนทานและคุ้มค่ากว่าในระยะยาว
แต่หากจำเป็นต้องใช้ “ไนลอน” เพราะคุณสมบัติอื่นที่ต้องการ เช่น ความยืดหยุ่น ก็ควรเลือกชนิดที่ระบุว่ามีการเคลือบสารป้องกันรังสียูวีมาแล้ว
การเลือกวัสดุให้ถูกกับงาน ไม่ใช่แค่เรื่องความสวยงามหรือความทนทานนะครับ แต่มันคือเรื่องของ “ความปลอดภัย” โดยตรง ผ้าใบที่กรอบจนขาดกะทันหัน หรือเชือกปีนเขาที่เสื่อมสภาพจากแดด ย่อมนำไปสู่อันตรายได้
การใส่ใจในรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ เหล่านี้ คือการป้องกันปัญหาตั้งแต่ต้นเหตุ ซึ่งเป็นหลักการเดียวกับการสร้างความปลอดภัยในทุกๆ ด้านของชีวิต
Share this post